Στην ψηφιοποίηση ενός τεράστιου όγκου σπάνιων λογοτεχνικών βιβλίων από όλο τον κόσμο προχωρά η Google, χρηματοδοτώντας με ένα εκατομμύριο δολάρια (781.871 ευρώ) ένα ερευνητικό πρόγραμμα τριών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.
Πρόκειται για το Google Ancient Places (Αρχαίες Τοποθεσίες), στόχος του οποίου είναι η «χαρτογράφηση» της διασύνδεσης μεταξύ της λογοτεχνίας, του τόπου και του χρόνου. Θα διερευνηθεί, δηλαδή, το πώς οι συνθήκες που επικρατούσαν μια δεδομένη εποχή σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία επηρέασαν τη λογοτεχνία.
Η μελέτη αυτής της σχέσης θα γίνει δυνατή χάρη στην οπτικοποίηση των λογοτεχνικών έργων που σχετίζονται με μια συγκεκριμένη εποχή και τόπο, με τη βοήθεια του Google Earth.
Το πρόγραμμα εκπονείται από κοινού από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο της Βρετανίας, το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον και το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Berkeley. Θα δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να αναζητούν οπτικοποιημένα βιβλία που σχετίζονται με μια συγκεκριμένη γεωγραφική θέση, κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Οι ακαδημαϊκοί, οι φοιτητές, αλλά και οι απλοί χρήστες θα έχουν πρόσβαση σε δεδομένα που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της λογοτεχνίας. Μεταξύ αυτών και πολλά εξαντλημένα έργα και εξαιρετικά σπάνια βιβλία, από τα οποία συχνά διασώζεται ελάχιστος αριθμός αντιτύπων.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι το έργο θα βοηθήσει στη διεύρυνση του ενδιαφέροντος των πολιτών για την ιστορία και την αρχαιολογία και στην προαγωγή της ακαδημαϊκής έρευνας. Θα συμβάλει επίσης στην ανάπτυξη νέων εργαλείων και μεθόδων έρευνας, καθώς και στην απόκτηση τεχνογνωσίας στη χρήση δεδομένων με αυτό τον τρόπο.
Ένα άλλο πρόγραμμα, με επικεφαλής τον Δρ Αλφόνσο Μορένο του Magdalen College της Οξφόρδης, δημιουργεί ένα ευρετήριο (index) της μεταφρασμένης ευρωπαϊκής λογοτεχνίας της περιόδου 1701 - 1917. Η Bibliotheca Academica Translationum, όπως ονομάζεται, θα χρησιμοποιηθεί για να ερευνηθούν οι «αλλαγές στον τρόπο μετάδοσης των γνώσεων κατά την εν λόγω περίοδο».
Συνολικά, η Google έχει ανακοινώσει χρηματοδότηση ύψους ένα εκατ. δολαρίων, για 12 προγράμματα που εκπονούν 15 πανεπιστήμια, με στόχο την ανάπτυξη και την προαγωγή της «ψηφιοποιημένης λογοτεχνίας». Ως τέτοια ορίζεται η «χρήση ποσοτικών μεθόδων για την ανάλυση μεγάλου όγκου λογοτεχνικής βιβλιογραφίας και η επισήμανση τάσεων σε επιλεγμένες χρονικές περιόδους, βάσει γλώσσας, γεωγραφικής θέσης και θεματολογίας».
Η Google ανακοίνωσε ότι το πρόγραμμα στοχεύει, μεταξύ άλλων, στην ανάλυση του συνόλου της λογοτεχνίας της Βικτωριανής εποχής, για την ανάδειξη των τάσεων που επικρατούσαν τότε στη χρήση του λεξιλογίου. Οι ερευνητές θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν όλα τα διαθέσιμα εργαλεία της Google και θα έχουν ελεύθερη πρόσβαση στον κατάλογο Google Books, που περιέχει σκαναρισμένα12 εκατομμύρια βιβλία, γραμμένα σε 400 γλώσσες.
Αντιδράσεις για τα πνευματικά δικαιώματα
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Google αναπτύσσει πρόγραμμα ψηφιοποίησης βιβλίων. Το 2005 ξεκίνησε προσπάθεια ψηφιοποίησης του περιεχομένου 15 εκατομμυρίων βιβλίων από τις συλλογές κορυφαίων βιβλιοθηκών στις Η.Π.Α. και την Βρετανία. Η σχεδιαζόμενη από τη Google ψηφιοποίηση περίπου 10 εκατομμυρίων βιβλίων συνάντησε σφοδρές αντιδράσεις από εκδοτικούς οίκους και συγγραφείς, που έκαναν λόγο για παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων.
Τον περασμένο Δεκέμβριο η γαλλική δικαιοσύνη επέβαλε στην Google πρόστιμο ύψους 300.000 ευρώ, επειδή ψηφιοποίησε βιβλία χωρίς άδεια. Παράλληλα, απαγόρευσε στην εταιρεία να συνεχίσει την ψηφιοποίηση γαλλικών βιβλίων χωρίς την έγκριση των εκδοτών. Αντίθετα η Google υπέγραψε τον Μάρτιο συμφωνία με ιταλικό υπουργείο Πολιτισμού για την ψηφιοποίηση ενός εκατομμυρίου βιβλίων από τις εθνικές βιβλιοθήκες της Ρώμης και της Φλωρεντίας. Επίσης, τον περασμένο μήνα ήρθε σε αντίστοιχη συμφωνία με την Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας για τη ψηφιοποίηση 400.000 βιβλίων. Τον Οκτώβριο του 2008 έφτασε σε νομικό συμβιβασμό με τις ενώσεις συγγραφέων και εκδοτών των Η.Π.Α., συμφωνώντας να καταβάλει εφάπαξ 125 εκατ. δολ. για πνευματικά δικαιώματα.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: ΤΑ ΝΕΑ, Πέμπτη 15 Ιουλίου 2010 Web-Only
